Η σύγκρουση των δικαιωμάτων της ιδιοκτησίας και του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της νομολογίας του ΕΔΔΑ
Τίτλος:
The conflict between the right to property and the right to a healthy environment under the framework of ECHR case law
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ζωγράφου, Σπυριδούλα Κ.
Επιβλέπων:
Χάνος, Αντώνιος
Θέματα:
Keywords:
Περιβαλλοντική μόλυνση, απαλλοτρίωση, προστασία δικαιωμάτων, περιθώριο εκτίμησης Environmental pollution, expropriation, protection of rights, margin of appreciation
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Το ελληνικό Σύνταγμα κατοχυρώνει ρητά την προστασία του περιβάλλοντος, φυσικού, πολιτιστικού και οικιστικού στο άρθρο 24. Ωστόσο, τέτοια ρητή αναφορά στο δικαίωμα στο περιβάλλον απουσιάζει στο διεθνές σύστημα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ειδικά στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). Από την άλλη πλευρά, το ελληνικό Σύνταγμα κατοχυρώνει ρητά και το δικαίωμα στην ιδιοκτησία στο άρθρο 17. Το περιεχόμενο του άρθρου αυτού είναι ότι η ιδιοκτησία προστατεύεται από το Κράτος αλλά τα δικαιώματα που απορρέουν από την ιδιοκτησία δεν πρέπει να ασκούνται ενάντια στο δημόσιο συμφέρον. Για τον λόγο αυτό, οι επόμενες παράγραφοι του άρθρου 17 αναλύουν τη διαδικασία της απαλλοτρίωσης για δημόσια ωφέλεια. Η ΕΣΔΑ κατοχυρώνει ρητά το δικαίωμα στην περιουσία στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της, ενώ, όπως προαναφέρθηκε, δεν υπάρχει καμία αναφορά στην προστασία του περιβάλλοντος στο κείμενό της. Παρόλο που η ΕΣΔΑ δεν περιέχει ρητή κατοχύρωση του δικαιώματος σε ένα καθαρό και ήσυχο περιβάλλον, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έχει αναπτύξει πλούσια νομολογία και έχει αποφανθεί ότι όπου ένας ιδιώτης επηρεάζεται ευθέως και σημαντικά από θόρυβο ή άλλης μορφής μόλυνση, τότε η ΕΣΔΑ τυγχάνει εφαρμογής. Το Δικαστήριο έχει υπογραμμίσει ότι η σημαντική μόλυνση του περιβάλλοντος είναι δυνατόν να επιδρά αρνητικά στη διαβίωση των ανθρώπων. Επίσης, τα Κράτη έχουν υποχρέωση όχι μόνο να απέχουν από αυθαίρετες παρεμβάσεις αλλά επιπλέον πρέπει να λαμβάνουν εύλογα και κατάλληλα μέτρα ώστε να προστατεύουν τα δικαιώματα των ιδιωτών. Περιβαλλοντικά θέματα εξετάστηκαν από το ΕΔΔΑ σε διάφορες υποθέσεις με αναγωγή σε διαφορετικά ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία της έκφρασης και την οικογενειακή ζωή σε μια ευρεία κατηγορία υποθέσεων, συμπεριλαμβανομένων υποθέσεων περιβαλλοντικής μόλυνσης, ανθρώπινων ή φυσικών καταστροφών και πρόσβασης σε περιβαλλοντικές πληροφορίες. Μάλιστα, αρκετές από αυτές τις περιπτώσεις αφορούν ελληνικές υποθέσεις και είναι αυτές οι οποίες θα αναλυθούν στην παρούσα διπλωματική εργασία και συγκεκριμένα όσες το δικαίωμα στην ιδιοκτησία έρχεται σε σύγκρουση με το δικαίωμα στο περιβάλλον.
Abstract:
The Greek Constitution establishes explicitly the protection of the environment, natural, cultural and residential, at the article 24. However, there is no explicit reference to that right and the protection of the environment at the international system of human rights and specifically at the European Convention on Human rights (ECHR). On the other side, the Greek constitution establishes the right to property as well at the article 17. The content of this article is that property is under the protection of the State but the rights deriving there from may not be exercised contrary to the public interest. For this reason, the other paragraphs of Article 17 analyse the process of expropriation for public interest. ECHR establishes the right to property as well at the Article 1of its Protocol Νο. 1, while, as mentioned before, there is no mention to the protection of the environment at the text of ECHR. Although, ECHR does not contain an explicit right to a clean and quiet environment, the Court has developed its case-law and established that where an individual is directly and seriously affected by noise or other pollution, an issue may arise under the Convention. The Court has underlined that serious damage to the environment can affect the well-being of individuals. Also, States are not only obliged to refrain from arbitrary interference but also have the positive obligation to adopt reasonable and adequate measures to protect the rights of the individual. Environmental issues have been examined by the Court in a large number of cases concerning various human rights. The European Court of Human Rights has so far ruled on environment-related cases, applying concepts such as the right to life, free speech and family life to a wide range of issues including pollution, man-made or natural disasters and access to environmental information and it is worth mentioned that many of that cases are of Greek interest and those will be analysed on this thesis and specifically the cases where the right on property seems to be in conflict with the right on the environment.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Δίκαιο, Τεχνολογία και Οικονομία, 2021
