Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Με τον όρο «Τσάμικο ζήτημα» εννοούμε την αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας σχετικά με τους Τσάμηδες που ήταν μουσουλμάνοι, Έλληνες υπήκοοι, αλβανικής καταγωγής που ζούσαν στο σημερινό νομό Θεσπρωτίας και ενσωματώθηκαν στο Ελληνικό κράτος το 1912. Το τσάμικο ζήτημα προέκυψε ως αποτέλεσμα κακής εφαρμογής της συνθήκης της Λοζάνης. Η ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών και ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόστηκε στην περιοχή ήταν καθοριστικός παράγοντας στη δημιουργία ρήγματος μεταξύ του πληθυσμού. Η απαλλοτρίωση περιουσιών και ο τρόπος καταβολής αποζημίωσης οδήγησε σταδιακά τους μουσουλμάνους να στραφούν προς την Αλβανία για αναζήτηση προστασίας. Σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη και ασταθή για την Ελλάδα περίοδο που ήταν το πρώτο μισό του 20ου αιώνα παρατηρήθηκαν ακραίες εκφάνσεις φανατισμού, εκδίκησης και αντεκδίκησης ανάμεσα στους Μουσουλμάνους Τσάμηδες της Ηπείρου και τον ντόπιο ελληνικό ορθόδοξο πληθυσμό που ενίοτε κατέληγαν σε σφαγές και λεηλασίες. Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 30, η ιταλική εξωτερική πολιτική έγινε αρωγός της προσπάθειας των Τσάμηδων να διεκδικήσουν τις περιουσίες τους και τις ανάλογες αποζημιώσεις, αλλά και υποδαύλιζε τον εθνικισμό τους υποστηρίζοντας την ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας». Οι Τσάμηδες με την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου ήταν στην πλευρά των Ιταλών και αργότερα των Γερμανών. Με τη λήξη του πολέμου πολλοί από αυτούς κατηγορήθηκαν ως δοσίλογοι και καταδικάστηκαν σε θάνατο και δημεύτηκε η περιουσία τους. Με την λήξη του ψυχρού πολέμου και την αναβίωση στα Βαλκάνια των εθνικισμών, επανάφεραν τα αιτήματά τους με κυριότερο την αποκατάσταση των περιουσιών τους. Σημαντικό ρόλο στην διεκδίκηση αποτελούν οι πατριωτικές οργανώσεις των Τσάμηδων στην Αλβανία και το εξωτερικό. Εκτιμάται ότι η λύση που θα μπορούσε σήμερα να προωθηθεί είναι περισσότερο πολιτική λόγω παραγραφής των περισσότερων απαιτήσεών τους και αναρμοδιότητας των διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων όπως προέκυψε από παρεμφερείς υποθέσεις.
Abstract:
By the term «Cham issue» we mean the controversy between Greece and Albania regarding the Chams who were Muslims, Greek nationals, of Albanian origin living in the current prefecture of Thesprotia and integrated into the Greek state in 1912. The Cham issue arose as a result of poor implementation of the Lausanne Convention. The Greco-Turkish exchange of populations and the way it was implemented in the area was a determining factor in the rift amongst the population. The expropriation of property and the payment of compensation gradually led Muslims to turn to Albania for protection. In a very turbulent and unstable period for Greece, which was the first half of the 20th century, extreme fanaticism and revenge were observed between the muslim Chams of Epirus and the local Greek Orthodox population, which sometimes ended in massacres and looting. In the second half of the 1930s, Italian foreign policy helped the Chams trying to claim their property and compensation, but also incited their nationalism by supporting the idea of a «Great Albania”. At the beginning of the Greek-Italian war, the Chams were on the side of the Italians and later of the Germans. At the end of the war many of them were accused of dossiers and sentenced to death and their property confiscated. By the end of the Cold War and the revival of nationalisms in the Balkans, they restored their demands, most importantly the restoration of their property. Chams patriotic organizations in Albania and abroad play an important role in the claim. It is estimated that the solution that could be promoted today is more political due to the statute of limitations of most of their claims and the incompetence of the international courts as it emerged from similar cases.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2020
