Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
«Ποια είναι η σχέση μεταξύ της χρονικής αντίληψης και των επιτελικών λειτουργιών;». Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει το συγκεκριμένο ερώτημα στο πλαίσιο της γενικότερης έρευνας για την αντίληψη του χρόνου και την σύνδεση της με την προσοχή. Το μοντέλο της πύλης προσοχής (Zakay and Block, 1996) είναι το βασικό μοντέλο το οποίο ενσωματώνει την προσοχή στην αντίληψη του χρόνου. Όσον αφορά τη διερεύνηση των επιτελικών λειτουργιών γίνονται οι αναφορές στα μοντέλα που προτείνουν τις τρεις επικρατέστερες: μνήμη εργασίας, γνωστική ευελιξία, ανασταλτικός έλεγχος (Miyake κ.α., 2000), και περιγράφεται το πιο πρόσφατο περιεκτικό μοντέλο που παρουσιάζει ένα δεύτερο υψηλότερο επίπεδο λειτoυργιών που αποτελείται από την ικανότητα σχεδιασμού και τη «ρέουσα» νοημοσύνη (Diamond, 2013). Η σύνδεση με την προσοχή θα μπορούσε να υποστηριχθεί μέσω της θεωρίας των τριών δικτύων της προσοχής: visual orienting, sustained attention, executive attention • (Paelecke-Habermann, Pohl and Leplow, 2005) με έμφαση στο δίκτυο εκτελεστικής προσοχής. Η υπόθεση της έρευνας είναι ότι αναμένεται θετική σχέση μεταξύ του χρονικής αντίληψης και των επιτελικών λειτουργιών συνολικά και άρα η ικανοποιητική απόδοση στις επιτελικές λειτουργίες (μη ελλειματική προσοχή) σημαίνει ακριβέστερη αντίληψη του χρόνου, ενώ η πιο χαμηλή απόδοση των επιτελικών λειτουργιών (ελλειματική προσοχή) αντίστοιχα όχι και τόσο ακριβή χρονική αντίληψη (το άτομο υπερεκτιμά ή υποεκτιμά το χρόνο σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό). 104 άτομα έλαβαν μέρος στην έρευνα παίζοντας πρώτα ένα παιχνίδι εικονικής πραγματικότητας, το Nesplora Ice Cream, ένα εργαλείο αξιολόγησης των επιτελικών λειτουργιών και εκτελώντας στη συνέχεια ένα χρονικό έργο διχοτόμησης. Η ανάλυση έδειξε ότι υπάρχουν σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ της ικανότητας σχεδιασμού και των μετρήσεων της χρονικής αντίληψης που χρησιμοποιήθηκαν (σημείο υποκειμενικής ισότητας, κλάσμα weber) αλλά δεν φαίνονται στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις με τις άλλες επιτελικές λειτουργίες. Επιχειρείται η εξήγηση του μοντέλου της πύλης προσοχής με την ενσωμάτωση του στοιχείου του σχεδιασμού και προτείνονται περαιτέρω μελέτες. Αξιοσημείωτο στοιχείο της έρευνας είναι χρήση της εικονικής πραγματικότητας για τη μέτρηση των επιτελικών λειτουργιών η οποία αποτελεί μια καινοτομία για τα ελληνικά δεδομένα και μπορεί να προσδώσει οικολογική εγκυρότητα σε ανάλογα αποτελέσματα.
Abstract:
“Is there a relationship between time perception and executive functioning?” The purpose of this study is to examine this specific question and to provide answers in the frame of the general study of time perception and the association with attention processes. The Attentional Gate Model (AGM), the main timing model includes a gate controlled by attention, which plays an important role in time perception. Regarding the executive functions, the literature suggests three core functions: working memory, cognitive flexibility, inhibition (Miyake et al., 2000). A more comprehensive model of executive functions shows a higher level constituted by the functions of planning and fluid intelligence (Diamond, 2013). The association with attention could be suggested via the three networks of attention: visual orienting, sustained attention, executive attention (Paelecke-Habermann, Pohl and Leplow, 2005) with emphasis on executive attention. According to the research hypothesis, a positive correlation between timing and executive functions is expected and, thus, more satisfactory performance on executive functions means more precise time perception, while lower performance on executive functions means less precise time perception (the participant overestimates or underestimates the passage of time). 104 indivisuals participated in the study by initially playing a virtual reality-game, the Nesplora Ice Cream, which is a tool for assessing the executive functions, and subsequently completing a timing task (Bisection Task). The analysis showed that there are statistically significant correlations between planning and timing indexes that were used (point of subjective equality, weber ratio), but there are no statistically significant correlations with other executive functions. It is attempted the explanation of the Attentional Gate model with the integration of the planning and future studies are suggested. Αn important element of this study is the use of virtual reality for the estimation of executive functions, which is an innovation in Greece and could provide the necessary ecological validity in results.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Ψυχολογίας, ΠΜΣ, κατεύθυνση Εφαρμοσμένη Γνωστική και Αναπτυξιακή Ψυχολογία, 2020
